Anadolu insanının Osmanlı İmparatorluğu zamanında tanıştığı bale nedir?

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Başsavcısı Karim Khan, Batı Sudan’ın Darfur bölgesinde devam eden insan hakları ihlallerine karşı acil uluslararası müdahale gerektiğini belirterek, Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nden cezasızlığın sona erdirilmesi için daha fazla destek talep etti.

Başsavcı Khan, son altı ayda bölgedeki durumun ciddi şekilde kötüleştiğini, sivil kayıplarının arttığını, altyapıların tahrip olduğunu ve insan hakları ihlallerinin yaygınlaştığını belirtti. Khan, şiddet, kıtlık ve cinsiyete dayalı suçların toplulukları yıkmaya devam ettiğini, özellikle kadınlar ve çocukların hedef alındığını söyledi.

Khan, “Darfur’da kıtlık var, çatışmalar artıyor, çocuklar hedef alınıyor. Kızlar ve kadınlar tecavüze uğruyor ” diyerek bölgedeki durumu “yıkım” olarak tanımladı.

Khan’ın 16 Ocak’ta yayımlanan Sudan’daki duruma ilişkin son yarı yıllık raporunda, Roma Statüsü’ne göre tanımlanan çeşitli suçların Darfur’da işlenmeye devam ettiğine dair yeterli delilin toplandığı belirtildi. Bu suçlar arasında cinayetler, yağmalama, yerinden edilmiş kişilere yönelik saldırılar, sivil nüfusların ayrım gözetmeksizin hedef alınması, cinsiyete dayalı suçlar ve çocuklara karşı işlenen suçlar yer alıyor.

Roma Statüsü’ne göre UCM, soykırım, insanlığa karşı suçlar, savaş suçları ve saldırı suçları olmak üzere dört tür suç üzerinde yargı yetkisine sahip bulunuyor.

“Darfur’da cinsel istismar suçları gittikçe yaygınlaşıyor”

Khan, Darfur’da savaşın bir aracı olarak uluslararası suçların işlendiği uyarısında bulunurken, cinsiyete dayalı şiddet suçlarının gittikçe yaygınlaştığına ilişkin raporlara dikkat çekti. Khan, ” Bu, doğrulanmamış genel bir genelleme değildir ” dedi.

Ayrıca topladıkları delillerin, tanık ifadeleri ve dijital kaynaklar da dahil olmak üzere hem kapsamlı hem de güvenilir olduğunu belirtti.

Khan, Sudan’a komşu ülkelerdeki ulusal makamlarla iş birliği yaparak, yerinden edilmiş topluluklardan da delil toplandığını vurguladı.

Sudanlı yetkililerin daha fazla iş birliği yapması gerektiğini belirten Khan, cezasızlığın sona erdirilmesi için BM Güvenlik Konseyi’nden daha fazla desteğe ihtiyaç duyulduğunu söyledi.

“Sudan yetkilileri, UCM ile tam iş birliği içinde olmalı”

UCM’nin Batı Darfur’da savaş suçlarından sorumlu olduğu iddia edilen kişiler için tutuklama emirleri başvurularını sonlandırdığını açıklayan Khan, ancak bu başvuruların yalnızca güçlü kanıtların bulunduğu ve yargı denetiminden geçebilecek durumda olduğu zaman yapılacağını vurguladı.

Khan, özellikle Darfur çatışmasındaki rolü nedeniyle UCM tarafından aranan eski Kordofan Valisi ve Sudan Devlet Bakanı Ahmed Harun‘un da aralarında bulunduğu şüphelilerin teslim edilmesini talep etti.

“Ahmed Harun’un nerede olduğunu bildiğimizi düşünüyoruz ” diyen Khan, Sudan’ın UCM ile tam iş birliği yapmasını gerektiren Güvenlik Konseyi’nin 1593 sayılı kararı kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmesini istedi.

“Darfur halkının adalet hakkı vardır ” diyen Khan, “Bu vaadi yerine getirmek için kolektif olarak el birliği yapma zamanıdır ” şeklinde konuştu.

Darfur’da “etnik şiddet” gittikçe artmış durumda

Sudan, Nisan 2023’te Sudan Silahlı Kuvvetleri ile paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri (RSF) arasındaki çatışma nedeniyle iç savaşa sürüklenmişti. Bu çatışma, 28 binden fazla kişinin ölümüne, milyonlarca kişinin evlerini terk etmesine ve bazı ailelerin açlıkla sınanmasına yol açtı.

Darfur’da ise iç savaşın başlamasından bu yana “etnik şiddet” gittikçe artmış durumda. Kökeni 2000’lerin başında yaklaşık 300 bin kişinin ölümüne yol açan bir soykırımdan sorumlu olan Arap Janjaweed milislerine dayanan RSF, Darfur’daki saldırılarını, Masalit etnik grubuna ve diğer Arap olmayan topluluklara yoğunlaştırıyor.

ABD, bu ay RSF’yi soykırımla suçlayarak, yaygın olarak “Hemedti” olarak bilinen lideri Mohamed Hamdan Dagalo‘ya yaptırım uyguladı. (ANKA)