Gözlük kullanan milyonlarca insan, zaman zaman numaralarının değişmesine alışkın. Ancak gözlük numaranızın sürekli ve hızlı bir şekilde artması ya da azalması, basit bir görme kusurundan çok daha fazlasını ifade edebilir.
Göz doktorları ve bilimsel çalışmalar, bu durumun diyabet, göz tansiyonu (glokom), katarakt ve hatta retina problemleri gibi ciddi sağlık sorunlarının erken belirtisi olabileceğini gösterdi.
Yabancı uzmanlar, bu değişimin hafife alınmaması gerektiğini vurgulayarak düzenli kontrol çağrısında bulundu.
Görme yetisinin değişmesi, genellikle yaşa bağlı doğal bir süreç olarak kabul edilse de, ani ve sürekli değişimler dikkat gerektiriyor.
ABD’de bulunan Johns Hopkins Wilmer Göz Enstitüsü’nden göz hastalıkları uzmanı Dr. Neil Bressler, “Göz numarasındaki hızlı değişim, gözün yapısında veya genel sağlık durumunda bir anormalliğe işaret edebilir. Özellikle kan şekeri dalgalanmaları, lensin şişmesine veya büzülmesine neden olarak numarayı etkileyebilir” dedi.
Ophthalmology dergisinde yayımlanan bir çalışma, kontrol altında olmayan diyabet hastalarının %35’inde görme numaralarının kısa sürede değiştiğini ve bu durumun erken teşhisle düzelebileceğini ortaya koydu.
İngiltere’deki Moorfields Göz Hastanesi’nden Prof. David Garway-Heath ise göz tansiyonunun bu tablodaki rolüne dikkat çekerek, “Glokom, göz içi basıncının artmasıyla görme sinirine zarar verir ve bu süreçte numara değişimleri sıkça gözlemlenir. Erken teşhis edilmezse kalıcı körlüğe yol açabilir” diye uyardı.
British Journal of Ophthalmology dergisinde yayımlanan bir araştırma, glokom hastalarının %20’sinde numara dalgalanmalarının hastalığın ilk belirtilerinden biri olduğunu tespit etti.
Numara değişimi her yaşta farklı anlamlar taşıyabilir. Çocuklarda gözün gelişim süreci nedeniyle değişiklikler normal kabul edilirken, 40 yaş sonrası presbiyopi (yakını görememe) gibi yaşa bağlı durumlar devreye giriyor. Ancak Avustralya’daki Sydney Üniversitesi’nden göz uzmanı Prof. Paul Mitchell, “Yetişkinlerde ani numara değişimi, katarakt gibi göz merceğinin bulanıklaşmasından kaynaklanabilir. Bu durum, ışığın kırılma şeklini etkileyerek reçeteyi altüst eder” dedi.
Clinical & Experimental Ophthalmology dergisinde yer alan bir inceleme, katarakt hastalarının %15’inde ameliyat öncesi dönemde numara değişimlerinin hızlandığını gösterdi.
Dijital ekranlara uzun süre maruz kalmak da modern çağın bir başka tehdidi.
ABD’li optometrist Dr. Susan Resnick, “Bilgisayar ve telefon ekranlarına sürekli bakmak, göz kaslarını yorarak geçici numara değişimlerine yol açabilir. Ancak bu durum kronikleşirse, altta yatan bir sorun aranmalı” dedi.
Optometry and Vision Science dergisinde yayımlanan bir çalışma, ekran başında günde 6 saatten fazla zaman geçirenlerin %25’inde miyop ilerlemesi gözlemlendiğini bildirdi.
Göz numarasındaki değişim, bazen gözle ilgili olmayan sistemik hastalıkların habercisi olabiliyor.
Almanya’daki Heidelberg Üniversitesi’nden Prof. Gerd Auffarth, “Tiroid hastalıkları, otoimmün bozukluklar ve bazı kanser türleri, göz yapısını dolaylı yoldan etkileyerek numara değişimlerine neden olabilir” dedi.
Örneğin, Graves hastalığı gibi tiroid problemleri, göz kaslarında şişmeye yol açarak kırılma kusurlarını tetikleyebiliyor.
2018’de Eye dergisinde yayımlanan bir araştırma, tiroid hastalarının %30’unda görme değişiklikleri rapor edildiğini ortaya koydu.
Uzmanlar, numaranızda 6 ay gibi kısa bir sürede 0.5 diyoptri veya daha fazla değişim fark ederseniz, bir göz doktoruna başvurmanız gerektiğini söylüyor. Dr. Bressler, “Yılda bir kez göz muayenesi, bu tür değişiklikleri erken yakalamak için kritik. Diyabet veya hipertansiyon gibi risk faktörleriniz varsa, bu sıklık artırılmalı” diyor. Prof. Mitchell ise, “Göz numaranızla birlikte baş ağrısı, bulanık görme veya çift görme gibi ek semptomlar varsa, vakit kaybetmeden bir uzmana görünün” tavsiyesinde bulunuyor.
Günlük hayatta göz sağlığını korumak için de adımlar atılabilir.
Dr. Resnick, “20-20-20 kuralı – her 20 dakikada bir, 20 saniye boyunca 20 metre uzağa bakmak – göz yorgunluğunu azaltabilir. Ayrıca güneş ışınlarından korunmak için UV filtreli gözlükler kullanmak şart” dedi.
